ХХ століття залишило нам у спадок події минулого, які, віддаляючись, не втрачають своєї значущості та актуальності, потребуючи осмислення сконцентрованого в них історичного досвіду боротьби українства за свободу, незалежність, державність. До таких подій належить 22 січня 1919 року – день ухвали Акту Злуки Української Народної Республіки і Західно-Української Народної Республіки. Цій даті судилося навічно вкарбуватися в історію України величним національним святом – Днем Соборності.

Саме того зимового дня в золотоверхому Києві під перегук дзвонів Святої Софії було ухвалено рішення про об’єднання двох розділених історичною прірвою, гілок українського народу. В Універсалі Директорії УНР наголошувалося: „Здійснились віковічні мрії, якими жили і за які умирали кращі сини України. Однині є єдина незалежна Українська Народна Республіка”.

Cпираючись на заповітні мрії і широке волевиявлення обох частин українства, враховуючи об’єктивні історичні, політичні, духовні, правові аспекти цього тривалого й болісного процесу, постала єдина соборна Українська держава.

Оцінюючи тоді цю важливу подію, відомий український політичний діяч і публіцист Сергій Єфремов писав: „Того дня оформлено і затверджено акт поєднання двох досі порізнений частин України. Розпанахане, од віків переполовинене тіло національне зробило останній акт, щоб зростись не тільки духом, бо це давно вже зроблено, а й у політичних формах”.

 Акт злуки був глибоко детермінований історично і спирався на споконвічну мрію українського народу про незалежну, соборну національну державу. Він став могутнім виявом волі українців до етнічної й територіальної консолідації, свідченням їх динамічної само ідентифікації, становлення політичної нації.

Акт возз’єднання УНР та ЗУНР – історичний факт, який показав безсилля будь-яких спроб роз’єднати український народ, протиставити українців один одному.

Об’єднання УНР і ЗУНР стало моделлю цивілізованого демократичного, не експансіоністського збирання територій в єдиній суверенній державі. Етнонаціональна консолідація базувалася на таких засадничих принципах, як історичне самоусвідомлення спільності, ідеали свободи і незалежності, добровільне волевиявлення, опора на власні політичні і матеріальні ресурси.

Ніби звертаючись до нас, один з творців Акту Злуки, державний секретар ЗУНР Л.Цегельський говорив про день 22 січня: „Це така дата, що її виучувати будуть напам’ять українські діти грядущих поколінь побіч таких дат, як дата Хрещення Русі, як битва над Калкою, як битва під Полтавою або зруйнування Січі”. Його слова справді стали пророчими.

Урочиста акція святкування й проголошення акта Злуки відбулася 22 січня 1919 р. на Софіївській площі біля собору. На майдані зібралися тисячі мешканців столиці, військові частини, духовенство Української православної церкви на чолі з архієпископом Агапітом і єпископами, які відслужили службу Божу, члени Директорії, уряду УНР та делегація ЗУНР. О дванадцятій годині урочисте свято розпочалося виступом Л.Цегельського, який зачитав грамоту – ухвалу Національної Ради про возз’єднання і передав її голові Директорії В.Винниченку. Універсал УНР оголосив член Директорії Ф.Швець: 

 

УНІВЕРСАЛ ДИРЕКТОРІЇ УКРАЇНСЬКОЇ НАРОДНОЇ РЕСПУБЛІКИ 

22 СІЧНЯ 1919 Р. 
"Іменем Української Народної Республіки Директорія оповіщає народ український про велику подію в історії землі нашої української. 

3-го січня 1919 року в м. Станіславові Українська Національна Рада Західної Української Народної Республіки, як виразник волі всіх українців Австрійської імперії і як найвищий їхній законодавчий чинник торжественно проголосила злуку Західної Української Народної Республіки з Наддніпрянською Українською Республікою в одноцільну суверенну Народню Республіку. 

Вітаючи з великою радістю цей історичний крок західних братів наших, Директорія Української Народної Республіки ухвалила тую злуку прийняти і здійсняти на умовах, які зазначені в Постанові Західної Української Народної Республіки від 3-го січня 1919 року. 

Однині воєдино зливаються століттями одірвані одна від одної частини єдиної України – Західно-Українська Народна Республіка, Галичина, Буковина, і Угорська Україна, і Наддніпрянська Велика Україна. 

Здійснились віковічні мрії, якими жили і за які умирали кращі сини України. 

Однині є єдина незалежна Українська Народна Республіка. 

Однині народ українській, визволений могутнім поривом своїх власних сил, має змогу об’єднаними зусиллями всіх своїх синів будувати нероздільну самостійну Державу Українську на благо і щастя всього її трудового люду. 

22 січня 1919 року. 
У м. Києві" 

Події січня 1919 року стали героїчною сторінкою нашої історії, безцінним надбанням духовної скарбниці українського народу, свідченням його величних звитяг і драматичних невдач.

Відзначення Дня Соборності, вшанування творців Акту Злуки є не тільки суспільною потребою, а й наш моральним обов’язком берегти світлу пам’ять незлічених жертв, принесених українським народом на олтар незалежності, соборності, державності.

___________________

20. století nám zanechalo jako své dědictví události, které, byť jsou v čase vzdálené, neztrácejí svůj význam ani aktuálnost a vyžadují, aby historická zkušenost boje Ukrajinců za svobodu, nezávislost a státnost byla opětovně interpretována. K takovýmto událostem patří 22. leden 1919 – den, kdy byl schválen Akt o sjednocení Ukrajinské lidové republiky (dále ULR) a Západoukrajinské lidové republiky (dále ZULR). Toto datum, kdy se slaví Den jednoty Ukrajiny, se navždy stalo významným ukrajinským svátkem.   

Právě onoho zimního dne bylo ve starobylém Kyjevě za vyzvánění zvonů chrámu sv. Sofie schváleno usnesení o spojení dvou doposud rozdělených částí ukrajinského národa. V Universálu Direktoria ULR stálo: „Uskutečnily se odvěké sny, jimiž žili a za něž umírali nejlepší synové Ukrajiny. Počínaje dnešním dnem existuje jedna nezávislá Ukrajinská lidová republika.“

Jednotná Ukrajina vznikla jako výsledek objektivních historických, politických, duchovních a právních aspektů dlouhotrvajícího a bolestivého procesu, přičemž svou roli hrála i toužebná přání a široce vyjádřená vůle Ukrajinců jak z „ruské“, tak i z „rakouské“ Ukrajiny.

Známý ukrajinský politik a publicista Serhij Jefremov, jenž tehdy hodnotil tuto důležitou událost, napsal: „Toho dne byl vydán a schválen akt o sjednocení dvou dosud oddělených částí Ukrajiny. Rozervané a odedávna rozdělené tělo našeho národa učinilo poslední krok k tomu, aby srostlo nejen duchem, což bylo učiněno již dávno, ale i v politickém slova smyslu.“

Akt o sjednocení byl hluboce historicky podmíněn a opíral se o odvěký sen ukrajinského národa o nezávislém, jednotném, národním státě. Stal se mohutným projevem vůle Ukrajinců etnicky a územně se konsolidovat, je svědectvím o jejich dynamické sebeidentifikaci a snaze vytvořit politický národ.

Sjednocení ULR a ZULR je historickým faktem, který poukázal na to, že jakékoliv pokusy rozdělit ukrajinský národ, postavit Ukrajince navzájem proti sobě, jsou odsouzeny k neúspěchu.   

Sjednocení ULR a ZULR se stalo modelem pro civilizované a demokratické sloučení jednotlivých území do jednoho suverénního státu. Základem národní konsolidace byly ideály svobody a nezávislosti, jednalo se o dobrovolný projev vůle historicky podmíněný vědomím jednoty, s využitím vlastních politických a materiálních zdrojů.

Jako kdyby se obracel k nám, jeden z tvůrců Aktu o sjednocení, státní tajemník ZULR L. Cehelskyj řekl o 22. lednu: „Jedná se o datum, které se budou učit nazpaměť ukrajinské děti budoucích pokolení vedle takových dat jako je pokřtění Rusi, bitva na řece Kalce, bitva u Poltavy nebo zničení Siče.“ Jeho slova mají skutečně prorocké vyznění.  

Slavnostní oslavy a vyhlášení aktu o sjednocení se odehrálo 22. ledna roku 1919 na Sofijském náměstí vedle chrámu sv. Sofie. Na náměstí se shromáždily tisíce obyvatel hlavního města, vojenské jednotky, duchovenstvo Ukrajinské pravoslavné církve v čele s arcibiskupem Agapitem a biskupy, kteří sloužili mši svatou, členové Direktoria, členové vlády ULR a delegace ZULR. Ve dvanáct hodin začala slavnost vystoupením L. Cehelského, který přečetl dokument – usnesení Národní Rady pro sjednocení – a předal jej předsedovi Direktoria V. Vynnyčenkovi. Universál ULR vyhlásil člen Direktoria F. Švec:

 Universál Direktoria ULR

22. ledna 1919

Jménem Ukrajinské lidové republiky oznamuje Direktorium ukrajinskému národu velikou událost  v historii naší země.

3. ledna roku 1919 ve městě Stanislav Ukrajinská národní rada Západoukrajinské lidové republiky, jež představuje vůli všech Ukrajinců Rakouského impéria a je jejich nejvyšším zákonodárným orgánem, slavnostně ohlašuje sjednocení Západoukrajinské lidové republiky s Naddněperskou ukrajinskou republikou v jednu suverénní Ukrajinskou lidovou republiku.

Direktorium Ukrajinské lidové republiky s nesmírnou radostí přivítalo tento historický krok našich západních bratrů a schválilo přijetí tohoto sjednocení, jež bude uskutečněno za podmínek uvedených v usnesení Západoukrajinské lidové republiky z 3. ledna 1919. 

Počínaje tímto dnem se v jeden celek sjednocují po staletí rozdělené části jedné Ukrajiny – Západoukrajinská lidová republika (Halič, Bukovina a Uherská Ukrajina) a Naddněperská Velká Ukrajina.

Uskutečnily se  odvěké sny, jimiž žili a za něž umírali nejlepší synové Ukrajiny.

Počínaje dnešním dnem, existuje jedna nezávislá Ukrajinská lidová republika.

Počínaje dnešním dnem, národ ukrajinský, osvobozený díky mohutnému vzepětí vlastních sil,  má možnost společným úsilím všech svých synů budovat nedělitelný samostatný Ukrajinský stát pro blaho a štěstí veškerého pracujícího lidu.

22. ledna 1919 

V Kyjevě   

Události ledna roku 1919 se staly součástí hrdinské stránky naší historie, nedocenitelným duchovním pokladem ukrajinského národa, svědectvím o jeho mohutných vítězstvích i  dramatických neúspěších.

Slavnostní připomínka Dne jednoty, uctění památky tvůrců Aktu o sjednocení je nejen společnou potřebou, ale i naší morální povinností, neboť je třeba oživovat památku na bezpočet obětí, které přinesl ukrajinský národ na oltář nezávislosti, jednoty a státnosti.